ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΟΛΕΜΗΣ

Μπροστά στις Καρυάτιδες, τις μαρμαρένιες κόρες,
σταθήκαμε θαυμάζοντας κι οι δυο μας ώρες κι ώρες.
Ακίνητα τα μάτια σου έδειχναν κάποια λύπη
για κείνη που μας έκλεψαν κι από τις άλλες λείπει,
στη ξενιτιά, στην σκοτεινιά, στα πέρατα του κόσμου.
Μα εγώ τις έβρισκα σωστές, όλες σωστές εμπρός μου
κι έλεγα πως θα γύρισε κι εκείνη από τα ξένα
γιατί μετρούσα, αγάπη μου, μαζί μ’ αυτές και σένα.

Ο Ιωάννης Πολέμης, τελευταίος απόγονος Bυζαντινής οικογένειας, που είχε εγκατασταθεί στην Άνδρο, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1862. Άρχισε να γράφει από τα δεκατρία του! Σπούδασε νομικά στην Αθήνα κι αισθητική στο Παρίσι. Εκτός από ποίηση έγραψε και θεατρικά έργα. Το 1918 τιμήθηκε με το αριστείο γραμμάτων για την ποιητική του συλλογή “σπασμένα μάρμαρα”. 

Ήταν ευαίσθητος, ερωτικός, τρυφερός και βαθειά Έλληνας. Έγραψε ποίηση πατριωτική, διδακτική κι ηθικοπλαστική σε απλή γλώσσα, με τρυφεράδα, ρομαντισμό και δύναμη. Η συλλογή το παλιό βιολί 1909 εκδόθηκε πολλές φορές και πολλά ποιήματα του μελοποιήθηκαν και έγιναν πολύ γνωστά τραγούδια. 

Ο Πολέμης χρησιμοποίησε στην ποίηση του και στην θεατρική του παραγωγή στοιχεία από την δημοτική μας ποίηση και την λαϊκή μας παράδοση, όπως το πιο γνωστό του δράμα “Ο βασιλιάς Ανήλιαγος” που ερμήνευσε η Μαρίκα Κοτοπούλη. Συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών πού ανανέωσαν την Ελληνική ποίηση την δεκαετία του 1880. Εργάσθηκε ως γραφέας στο Υπουργείο Παιδείας, υπογραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών και γραμματέας της Σχολής Καλών Τεχνών, ενώ υπήρξε επίσης ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Εταιρίας Θεατρικών Συγγραφέων. Πέθανε στην Αθήνα το 1924. 

Ο Πολέμης μας φέρνει στο νου ιστορικές στιγμές της Ελλάδας μας και τρυφερές αναμνήσεις της σχολικής ηλικίας.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ

Τι είναι η πατρίδα μας; Μην είν’ οι κάμποι;
Μην είναι τ΄ άσπαρτα ψηλά βουνά;
Μην είναι ο ήλιος της, που χρυσολάμπει;
Μην είναι τ’ άστρα της τα φωτεινά;

Μην είναι κάθε της ρηχό ακρογιάλι
και κάθε χώρα της με τα χωριά;
κάθε νησάκι της που αχνά προβάλλει;
κάθε της θάλασσα, κάθε στεριά;

Μην είναι τάχατε τα ερειπωμένα
αρχαία μνημεία της χρυσή στολή
που η τέχνη εφόρεσε και το καθένα
μια δόξα αθάνατη αντιλαλεί;

Όλα πατρίδα μας! κι αυτά κι εκείνα,
και κάτι πού `χουμε μες την καρδιά
και λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα
και κράζει μέσα μας: Εμπρός παιδιά!

Η ΣΗΜΑΙΑ

Πάντα κι όπου σ` αντικρίζω,
με λαχτάρα σταματώ,
υπερήφανα δακρύζω,
ταπεινά σε χαιρετώ.

Δόξα αθάνατη στολίζει
κάθε θεία σου πτυχή
και μαζί σου φτερουγίζει
της πατρίδος η ψυχή.

Όταν ξάφνου σε χαϊδεύει
τ` αγεράκι τ` αλαφρό,
μοιάζεις κύμα, που σαλεύει
με χιονόλευκον αφρό.

Κι ο σταυρός που λαμπυρίζει
στην ψηλή σου κορυφή,
ειν` ο φάρος που φωτίζει
μιαν ελπίδα μας κρυφή.

Σε θωρώ κι αναθαρρεύω
και τα χέρια μου χτυπώ,
σαν αγία σε λατρεύω,
σα μητέρα σ` αγαπώ.

Κι απ` τα στήθη μου ανεβαίνει
μια χαρούμενη φωνή:
«Να ‘σαι πάντα δοξασμένη,
ω Σημαία γαλανή!»

Έργα του Πολέμη: Ποιήματα, Χειμωνανθοί, Αλάβαστρα, Το παλιό βιολί, Παιδική λύρα, Σπασμένα μάρμαρα, Ειρηνικά, Εξωτικά, Κειμήλια, Το μαγεμένο ποτήρι, Το εικοσιένα, Καλλιγούλας, Στην άκρη του κρημνού, Το όνειρο, Τραγουδιστής, Βασιλιάς ανήλιαγος, Γυναίκα, Πτωχοπρόδρομος.