Π. Υ. ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ: Περικλής Γιαννόπουλος: Ο ρομαντικός ελληνολάτρης

Τρίτη 10 Απριλίου 2012

Περικλής Γιαννόπουλος: Ο ρομαντικός ελληνολάτρης

Ίσως λίγοι έχουν ακουστά το όνομά του και ακόμα λιγότεροι γνωρίζουν για τη ζωή και το έργο του. Ο Περικλής Γιαννόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1869 ή το 1870. Μόλις τελειώνει τις βασικές σπουδές, εγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών για ένα χρόνο. Στη συνέχεια μετεγγράφεται στην Ιατρική Σχολή του Παρισιού όπου παραμένει για δύο χρόνια.

Μετά το θάνατο του πατέρα του εγκαταλείπει τις σπουδές του και επιστρέφει στην Αθήνα. Αφιερώνεται στη μελέτη του Ελληνισμού και του Ελληνικού Πνεύματος προσπαθώντας να εμφυσήσει στους συμπατριώτες του έναν γνήσιο – πρότυπο τρόπο Ελληνικής ζωής μακριά από ξένες επιρροές.



Οραματίσθηκε την Ελληνική Αναγέννηση, την επανάληψη του αρχαίου Ελληνικού θαύματος στη σύγχρονή του μορφή. Υπήρξε αθεράπευτα Μεγαλοϊδεάτης, ρομαντικός Ελληνολάτρης και ακραίος ουτοπιστής σε μια εποχή όπου η Ελλάδα βρισκόταν σε βαθύ κοινωνικοπολιτιστικό τέλμα, εξαθλιωμένη και ταπεινωμένη από τον πόλεμο του 1897.

Εξωτερίκευσε τις σκέψεις του γράφοντας δοκίμια σε διάφορες εφημερίδες, επιθυμώντας να μεταβάλλει “όλους τους Ρωμιούς σε Έλληνες”. Αποκορύφωμα του συγγραφικού έργου του στάθηκαν οι δύο μελέτες του (Νέον Πνεύμα – 1906, και έκκλησις προς το Πανελλήνιον Κοινόν -1907) στις οποίες κρίνει το παρόν του Ελληνισμού και χαράσσει το μέλλον του όπως το φανταζόταν.

Απογοητευμένος από την αδιαφορία που έδειξε ο κόσμος για τις ιδέες του δεν δίστασε να αυτοκτονήσει, τινάζοντας τα μυαλά του στον αέρα μέσα στα νερά της Ελευσίνας (10 Απριλίου 1910).

Ο Βλάσης Γαβριηλίδης – εκδότης της Ακρόπολης – έγραψε για τον Γιαννόπουλο μόλις έμαθε για την αυτοκτονία του: “Δια το πλήθος των Ρωμιών ήτο ένας άγνωστος. Δια το άνθος των ημιμαθών μας ένας περίεργος. Δια μερικούς λογίους χαμάληδες ένας λιβελογράφος… Είναι ο εξοχώτερος των Νέων Ελλήνων, ο ένας, ο μοναδικός, πρωτόζωος, ο πρωτάνθρωπος… ο Άτλας μιας ιδέας, μιας φιλοσοφίας μιας Αναγεννήσεως, μιας μεταμορφώσεως του Έθνους”.

Χαρακτηριστική είναι και κρίση του Γρηγόρη Ξενόπουλου: “Υπήρξεν ο μεγαλύτερος ως τώρα, ο ευγλωττότερος και ο φωτεινότερος απόστολος του κατά φύσιν Ελληνικήν ζην. Επίστευεν ακραδάντως εις το μεγαλείον και την αθανασίαν της Φυλής.

Το έργον του είναι αφ’ ενός η επίκρισις, η σάτιρα, το κουρέλιασμα, η κατάλυσις της συγχρόνου ελληνικής ζωής εις όλας της τας εκδηλώσεις – Τέχνη, φιλολογία, Γλώσσα, Θρησκεία, πολίτευμα, ενδυμασία, κλπ.- και αφετέρου αναδρομή εις τας γνησιωτέρας, τας καθαρωτέρας πηγάς του Ελληνισμού, προς υπόδειξιν των στοιχείων και κανόνων, δια των οποίων θα ηδυνάμεθα να δημιουργήσωμεν μίαν νέαν ζωήν, αληθινά ελληνικήν, εις όλας της επίσης τας εκδηλώσεις”.


Ενώ ο Κωστής Παλαμάς σημειώνει: “Μια πνοή πνέει μέσα του πλατειά, συνθετική. Ανοίγει παράθυρα, δείχνει ορίζοντες, σπέρνει στοχασμούς, υποβάλλει ιδέες, κυρύχνει αλήθειες, ξυπνάει την Ιστορία, γαργαλίζει την περιέργεια, τεντώνει τα μάτια της Κριτικής”.

Και ο Άγγελος Σικελιανός προσθέτει: “το πορφυρό όραμά του, στην αισθητική του φύση, έγινε μοχλός για να σηκώσει τον Αγώνα, με μια ακράτητη ορμή, όταν πήρε το μαστίγιο του να διώξει τους εμπόρους μέσα από το ναό και να ανεβάσει, αν ήταν δυνατό, το χρώμα της ντροπής σε λίγα πρόσωπα “.

Η έκκληση του Περικλή Γιαννόπουλου στην πιο τραγική της μορφή απευθύνεται “προς την Πανελλήνιο Νεότητα… Διότι η Νεότης θα είναι είτε η Σημερινή, είτε η Αυριανή, είτε η Μεθαυριανή, η Σημαιοφόρος της Ελληνικής Αναγεννήσεως. Ο ίδιος στον πρόλογο της “έκκλησης προς το Παννελήνιο Κοινόν” δίνει το σκοπό του έργου του, το σκοπό της ζωής του: “Από της εμφανίσεως της Ελληνικής Φυλής έως σήμερα δεν εφάνη καμιά συνολική εργασία, εξηγούσα εκ ρίζης ολόκληρον το Ελληνικόν Φαινόμενον, με βάσιν την γνώσιν της Ελληνικής γης και του Ελληνικού ζώου αναλύουσα ολόκληρο το παρελθόν και το παρόν και εξ’ αυτόν ανασυνθέτουσα και σχεδιαγράφουσα το αύριον… και εφ’ όσον δε υπάρξει μια τουλάχιστον εργασίαν τοιαύτη, των αδυνάτων αδύνατο η ελληνική φυλή ν’ αποκτήσει συναίσθησιν εαυτής.

Ο Ελληνισμός θα διαμένει γίγας πεσμένος ανάσκελα, τρωγόμενος από μύγες και σκουλήκια, σκύλους και λύκους. Πόσα δε ελπίς αναλάμψεως αληθινού ελληνισμού καθαρά ματαιοπονία: ουτοπία”.

Ο Περικλής Γιαννόπουλος πίστευε στην ανωτερότητα της Ελληνικής φυλής: “Ημείς καθορίσαμεν τον τύπο του ανθρώπου δια τον εαυτό μας και δια την τότε, την έκτοτε, την τώρα και μέλλουσαν Οικουμένην”. Η Ελληνική Γη γέννησε τον Άνθρωπο ενώ οι άλλες μόνο ανθρωποειδή.

Κι ο τελευταίος Έλληνας που ανήκει στη Φυλή είναι ανώτερος από τους άλλους γιατί εμείς είμαστε πνεύμα. Πρωτοδημιουργήσαμε τον τύπο του Ανθρώπου που σκέφτεται, φιλοσοφεί, ανακαλύπτει τα μυστικά της ζωής και της Φύσης και δικαιολογεί την ύπαρξη του λογικού ζώου.

Μόνο η ελληνική Γη μπορεί κατά το Γιαννόπουλο να βγάλει τέτοιου είδους ανθρώπους. Και αυτό είναι κάτι το μοναδικό, το ανεξήγητο, το μεταφυσικό. Απ’ αυτό το σημείο άλλωστε ξεκινάει ο συλλογισμός του: ότι δηλαδή τα δύο στοιχεία που προσδιορίζουν έναν πολιτισμό είναι η γεωγραφική θέση και η Φυλή.

Έτσι η ελληνική φυλή παραμένοντας για αιώνες στο ίδιο γεωγραφικό περιβάλλον και διατηρώντας τις παραδόσεις της μπορεί ανά πάσα στιγμή να μεγαλουργεί. Από εκεί εξάγεται και η αισιοδοξία του Γιαννόπουλου ότι ο Νέος Ελληνισμός μπορεί και πρέπει ν’ αναλάβει πρωτεύοντα και παγκόσμιο ρόλο.

Το ελληνικό γένος εκφράζει “ιδεολογικώς και πραγματικώς” την υπέρτατη θρησκεία της Οικουμένης που περιλαμβάνεται στο Τριαδικό Σύμβολο: ΩΡΑΙΟΝ, ΑΛΗΘΕΣ, ΑΓΑΘΟΝ. Προορισμός δε του Έλληνα στον Κόσμο ήταν και είναι σε κάθε εποχή ο ΕΞΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ.

Ο Γιαννόπουλος περιφρονεί καθετί το Δυτικό και Ευρωπαϊκό: “Εμείς οι Έλληνες δημιουργήσαμε τόσους πολιτισμούς… ό,τι καλό έχετε, εμείς σας το δώσαμε …και τώρα θα ‘ρθετε εσείς οι χθεσινοί λυκάνθρωποι, οι χθεσινοί γουρουνάδες να κρίνετε εμάς; Όχι εσείς εμάς αλλά εμείς θα κρίνουμε τον πολιτισμό σας”.

Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός εκτός ορισμένων εξαιρέσεων υστερεί σημαντικά σε σχέση με τον ελληνικό. Ο πολιτισμός των Φράγκων είναι “κτηνώδης τεχνητός και ανελεύθερος”. “Καταδυστύχησε τον άνθρωπο με τον εμβολιασμό της μανιακής εργασίας, τον έκαμε το πιο δυστυχισμένο ζώο της γης, δουλεύον εις την οικτροτέραν δουλείαν της πεντάρας, σαν σκλάβο, σαν είλωτα, σαν μαύρο”.

Ο φραγκοπολιτισμός έστησε το προστυχότερο ιδανικό στον κόσμο, τον ληστρικό Μπακαλοχρηματιστηριασμό των πάντων. Είναι ένας μανιακός Αγριογουρουνικότατος Αλκολοσυφιλιτισμός”. Αναγνωρίζει όμως στον δυτικό πολιτισμό ότι είναι ισχυρός για το λόγο ότι είναι οργανωμένος.

Η Ελληνική Φυλή ενώ από τη φύση της απορροφά κάθε ξένη επίδραση, στην εποχή του Γιαννόπουλου τουλάχιστον δεν μπόρεσε ούτε να διώξει τις ξένες επιρροές αλλά παρέμεινε παθητικός δέκτης. Ο Γιαννόπουλος εδώ ακριβώς εντοπίζει το πρόβλημα του Νέου Ελληνισμού. Έκανε σκληρή κριτική στους Έλληνες της Ελλάδας στις αρχές του αιώνα μας με ύφος κάθε άλλο παρά Ελληνικό: “Το καταχρεωκοπημένο Ελλαδικό βλακόπνευμα… απεκαλύφθει: θρησκευτικός κοιλοτυμπανισμός, πολιτικός κραβαριτισμός, διπλωματικός αποστραβωμός, επιστημονικός κομπογιαννιτισμός και αναιδέστατος διαφημισμός, στρατιωτικός περικλετισμός, ναυτικός φασουλισμός, κοινωνικός σαπισμός, εμπορικός σαραφισμός, ιδεολογικός τσουμπεδισμός, φιλολογικός φουστανελισμός και καλλιτεχνικός πανελλαδικός γκαριστικώτατος γαϊδουρισμός …έχετε υπεράνθρωπα καθήκοντα να εκτελέσετε δεν έχετε κανένα δικαίωμα να φέρετε το όνομα Έλλην”.

Ο Ελληνισμός για το Γιαννόπουλο για να αναγεννηθεί χρειάζεται να απαλλαγεί όπως προαναφέραμε από τον φραγκισμό αλλά και τον Χριστιανισμό. Είναι ιδιαίτερα καυστικός για τη θρησκεία και το χριστιανισμό.

“Η μεγαλύτερη αξία του χριστιανισμού δι’ εμάς είναι ότι αποδεικνύει τον ειδωλολατρισμό και τη Γνησιότητά μας, υπό όλα τα φορέματα… Το ορθόδοξο Ελληνικό Πνεύμα να πολεμήσει τον κτηνώδη καλογερισμό δια να περιορίσει την θέση της θρησκείας στο πρέπον, δια να αφήσει το Πνεύμα ελεύθερον να φωτίσει τη Φυλή”.

Διευκρινίζει όμως ότι δεν θίγεται η ελληνική εκκλησία αλλά κάθε χριστιανική – εβραϊκή ιδέα. Δέχεται τη συμβολή του χριστιανισμού κατά της Τουρκοκρατίας αλλά κατηγορεί την εκκλησία ότι παρέτεινε τη Δουλεία για τετρακόσια χρόνια ενώ αν υπήρχε και καλλιεργούνταν γνήσιο εθνικό πνεύμα, η σκλαβιά θα είχε λιγότερη διάρκεια.

Υποτασσόμενο το ελληνικό πνεύμα στο χριστιανισμό δέχθηκε μοιραία τον Τουρκικό ζυγό επειδή “έτσι το θέλησε ο Θεός”. Δεν υπήρξε έτσι καμιά προσπάθεια απελευθέρωσης μέσω του Ελληνισμού εξαιτίας της απόλυτης εξάρτησης του από τη θρησκεία. Το Χριστιανικό στοιχείο επικράτησε του ελληνικού κι αυτό για τον Γιαννόπουλο έβλαψε τον ελληνισμό.

“Ως χριστιανοί είστε χαμένοι μεταξύ της αγέλης των θηριωδών χριστιανικών λαών. Ως Έλληνες ξεχωριζόμενοι δυνατόν να σωθείτε… διότι αι θρησκείαι δεν αδελφώνουν θηρία, δεν αδελφώνουν τίποτα, μόνο τα συμφέροντα πλησιάζουν Λαούς και μόνη η δύναμις επιβάλλει φαινομενικάς αδελφώσεις. Επομένως, καιρός να προκάμωμεν πριν μας ξεκάμουν οι αδελφοί χριστιανοί… και ξεχωριζόμενοι από τους ομοδόξους Σλαύους που θα μας πνίξουν, να σωθώμεν δια των ιδικών μας πραγματικών δυνάμεων”.

Το μήνυμα του Περικλή Γιαννόπουλου για το μέλλον του Ελληνισμού όπως τον οραματίσθηκε ο ίδιος, είναι σαφές “σεις πρέπει να λέγεσθε ότι είσθε: Χριστιανοποιοί ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΤΑΙ. Εάν δεν μπορείτε να αισθάνεσθε ότι είσθε έλληνες παρά μόνο από μέσα από το πάπλωμα του Χριστιανισμού σας τότε ΕΡΡΕΤΩ τέτοιος ελληνισμός. Διότι τότε ο ελληνισμός ΣΑΣ είναι νεκρός.

Η δε μόνη λύση είναι: “Φυλάτε τη Γη σας και την Τιμή της, μόνο με το Σπαθί… και είναι ανήθικο και άσκοπο και το να σας δώσουν και το να δεχθείτε τι. Και να σας δώσουν, αν είστε Σάπιοι, ο πρώτος Δυνατός θα σας το πάρη”.


Τα γεγονότα που ακολούθησαν ύστερα από το κήρυγμα του Περικλή Γιαννόπουλου, (Επανάσταση στο Γουδί, Βαλκανικοί πόλεμοι, Μικρά Ασία, Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος) τον δικαίωσαν εν μέρει σ΄ ότι αφορά το Μεγαλοϊδεατισμό του. Όπου δηλαδή ο ελληνισμός εμφανίσθηκε ενωμένος το πάθος του Γιαννόπουλου μεγαλούργησε.

Ανεξάρτητα με το αν συμφωνεί κανείς ή όχι με τις ιδέες του Περικλή Γιαννόπουλου, πρέπει να παραδεχθεί τη διαχρονικότητα του μηνύματός του: “Ερωτάστε λοιπόν, ερίτιμοι κύριοι ΕΛΛΗΝΕΣ, έχετε όρεξιν να σκεφθείτε;”.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:  1. Περικλής Γιαννόπουλος, “Η Ελληνική Γραμμή”, εκδ. Γαλαξίας. 2. Περικλής Γιαννόπουλος, Αφιέρωμα, περ. “Ελληνική Πορεία”. [Πηγή]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου