Δέσποινα Αχλαδιώτη: Η κυρά της Ρώ

Σ΄ ένα μικρό σύμπλεγμα νησιών από τα οποία το μεγαλύτερο είναι η Μεγίστη-Καστελόριζο, ανήκει κι ένα μικρό νησάκι η Ρω. Η Ρω βρίσκεται τρία μίλια βόρεια της Μεγίστης και δύο μίλια περίπου δυτικά της Μικράς Ασίας. Επί 34 χρόνια -από το 1927-1961- σ΄ αυτό το ξερονήσι έζησε μια Ελληνίδα νησιώτισσα. Η Δέσποινα Αχλαδιώτου. Συμπλήρωσε έναν αιώνα ζωής από τον οποίο τα 34 χρόνια της τα αφιέρωσε για ένα σκοπό ιερό. Να υψώνει την γαλανόλευκη στο μικρό νησί. Να δηλώνει έτσι την παρουσία της. Πως είναι τόπος κατοικήσιμος, τόπος ελληνικός. Για να μην πατήσουν οι Τούρκοι γείτονες (όπως έγινε το 1929).

Μα πάντα κάτι έρχεται να λερώσει με αίμα τις σελίδες της ιστορίας. Έτσι λοιπόν κι ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος ήρθε να χαράξει τα ερυθρά γράμματα του στους τόμους της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους. Κάτι υπάρχει πάντα ν΄ απαλύνει τον πόνο. Τότε λοιπόν η κυρά Δέσποινα αποτραβήχτηκε για λίγο στο Καστελόριζο. Εκεί έκρυβε στοργικά τους Έλληνες και συμμάχους αξιωματικούς για να τους φυγαδεύσει αργότερα στη Μέση Ανατολή μηνώντας έτσι πως δεν θ΄ αργήσει έτσι η ώρα της λευτεριά. 

Μετά τον πόλεμο η ζωή της κυρά-Δέσποινας βρήκε τον κανονικό της ρυθμό. Μια μέρα όμως από την φυσική ομορφιά του νησιού της βρέθηκε στο άστυ. Από τον άγριο αγέρα και τα λυσσασμένα κύματα βρέθηκε ν’ ακούει τους θορύβους των μηχανών. Στην Αθήνα λοιπόν πήγε για να τιμηθεί και να παρασημοφορηθεί μεταξύ άλλων κι από την Ακαδημία Αθηνών. Για το πώς ένιωσε είπε λίγα λόγια. Λιτά, καθαρά, γνήσια, ελληνικά όπως η ψυχή της. 

 Τα ξερονήσια του Καστελόριζου και της Ρω τα αγαπώ … έμεινα μόνη μου το 1943 στο Καστελόριζο με την τυφλή μου μάνα μου, όταν έφυγαν όλοι οι κάτοικοι του νησιού στη Μέση Ανατολή και στην Κύπρο.

Με την ελληνική σημαία υψωμένη και την αγάπη για την Ελλάδα βαθιά ριζωμένη μέσα μου πέρασα όλες τις κακουχίες(…..). Βέβαια η ζωή στη Ρω δεν είναι και τόσο ευχάριστη, αλλά νιώθεις πιο πολύ την Ελλάδα, χιλιάδες εκατοντάδες μέτρα από τις τούρκικες ακτές (…..). 

Την ελληνική σημαία θέλω να μου την βάλουν μαζί στον τάφο! 

Ο Ν. Βασιλειάδης στο βιβλίο «Για την ελευθερία», κάνει ένα σχόλιο για την κυρά της Ρω: 

 «Στις πιο δύσκολες τούτες μέρες που όλα όσα γλυκαίνουν και ομορφαίνουν τη ζωή μας κρίνονται και κατακρίνονται ανελέητα από τους ρηχούς και κομπλεξικούς θολοκουλτουριάρηδες, η Δέσποινα Αχλαδιώτου, η κυρά της Ρω, δεν είναι παράδειγμα μόνο φιλοπατρίας για κάθε Έλληνα. Δεν είναι μονάχα η φωνή της Ελλάδας. Είναι κάτι αφάνταστα μεγάλο! Είναι ένα σύμβολο, μια ιδέα, μια πίστη.»

Η Δέσποινα Αχλαδιώτου πέταξε στην αθανασία στις 13 Μαΐου του 1982 και κηδεύτηκε με τιμές εθνικής ηρωίδας. Από τότε η νήσος Ρω έμεινε ακατοίκητη.